Aiò zitelli !

Certi ùn avìanu micca vint’anni, a maiò parte ùn avìanu mai francatu e lìmite di u so paese, parechji ùn parlàvanu chè corsu. Sò partuti à u fior’di l’età à tumbà d’altri omi ghjòvani senza capisce u cumu è u perchè d’una guerra ch’ùn era a soia. Ùna avìanu drittu à a ricuniscenza di u so sacrifiziu, èranu paisani, ghjunti da una terra landana, è disprezzati per què da i so ufficiali. È ind’è ssa guerra inghjusta, parechji anu campatu un inghjustizia ancu di più tamanta è crudele, quella d’esse fucilati per ghjove in esempiu à d’altri chì circàvanu à fughje ss’infernu da vultàssine in casa soia. A « grande guerra », a « brutta guerra », fù tremenda, qualsìasi u suldatu è u culore di a so tenuta. Guerra dura in e fosche, a fanga, u freddu, a fame, e bombe è e palle chì frischjàvanu in permanenza à l’arrechje, pruvuchendu paura è addisperu. Cumu pudìanu esse capiti da ssi capizzoni chì fecìanu a guerra da luntanu ? Hè cusì chì parechji funu fucilati prestu prestu senza avucatu, senza prucessu à le volte, o quasi. Spiecazioni nimu ùn ne vulìa sente è parechji sò stati ghjudicati di manera inghjusta, imbruttati di vergogna è disunore, infussati senza croce. U magnìficu filmu documentàriu di Jackie Poggioli « Fucilati in prima lìnea » ne conta a stòria. Parechji à a so sèguita anu cuntatu sse tragedie à modu soiu, Frederic Bertocchini, cù disegni chì conta a vita di i pilosi, ind’è a bande-dessinée « Aiò Zitelli ». È Jean Marie Antonini ch’hà vulsutu fà un filmu di ssa sturiaccia di Ghjiseppu Gabrielli, ghjòvanu suldatu d’infanterìa, fucilatu à u fronte.

Struzzione poche è micca, parlendu mancu un acca di francese, ùn hà sapiutu difèndesi u curciarellu. Hè statu cundannatu in un lampu è assassinatu da i soi. Ssu filmu forte ci conta tutta l’assurdità di a guerra è e debbulezze di l’ànima umana. In un cortufilmu magnìficu, u realisatore ci dice tuttu u pesu di a stòria è di e sfarenze di cultura, trà u culunizatu è u culunizatore, trà u paisanu è l’omu dettu struitu. Ssa tragedìa hè quella di a prima guerra mundiale ma dinù di u disprezzu trà Parigi è sse regioni sfruttate induve l’omi ùn èranu chè carne à fragellà. U filmu hà marcatu i Corsi, ma dinù in altrò induv’ellu hè statu premiatu parechje volte. Luni, Frederic Bertocchini ch’hà partecipatu à scrive u scenario è tutta a squadra di u filmu, Ghjuvan’Filippu Ricci, Ghjuvan’Santu Bernard, Antone Mela, Ghjuvan’Maria Antonini, C4 Productions France, Julia Retali-Antonini, ma dinù i sustegni finanziarii, tènichi è di prumuzione : a Cullettività di Corsica, Cosica Pôle Tournages, France 3 Via Stella, François David Cardonnel, ci anu palisatu una nutizia tamanta : « Aiò zitelli » hè statu selezziunatu in cumpetizione ufficiale ind’è unu di i più grandi festivali americani à Hollywood ! U HollyShort Festival 2020 ! Vale à dì ch’ellu pò esse in preselezzione ufficiale di l’Oscar 2021 ! Umbeh !… Sarebbe quì a più bella ricunniscenza, u più bellu umagiu resu à Ghjiseppu Gabrielli è tutti ss’omi nucenti fucilati in prima lìnea. •

Fabiana Giovannini.